Στη μελέτη “MİDİLLİ’DE OSMANLI VAKIFLARI” του Τούρκου Καθηγητή Ιστορίας,
Ιμπραήμ Ογκούζ (İbrahim OĞUZ), που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2015 και
αναφέρεται στα βακουφικά ιδρύματα της Λέσβου, βρίσκουμε πολλά στοιχεία για την
περιοχή της Γέρας. Αποσπάσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν προ μερικών μηνών στη διαδικτυακή θέση
του Παγγεραγωτικού Αθηνών.
 |
| Πίνακας από την μελέτη του İbrahim " OĞUZMİDİLLİ’DE OSMANLI VAKIFLARI". Αναφέρεται στη Βρύση του Περάματος και στη συμμετοχή για την κατασκευή της Μουσουλμάνων και Χριστιανών. |
 |
| Αποδελτίωση του παραπάνω πίνακα |
 |
| Στοιχεία από την μελέτη του İbrahim OĞUZ που αναφέρονται στη βρύση του Περάματος |
Η έρευνα βασίσθηκε σε οθωμανικά αρχεία του 19ου αιώνα.
Χαρακτηριστικό στοιχείο ότι τα ιδρύματα του Σκοπέλου ξεπερνούν
σε αριθμό τα βακουφικά ιδρύματα της πόλης της Μυτιλήνης. Ο Ογκούζ το αποδίδει
στην οικονομική άνθιση της περιοχής λόγω του πλούτου που αποφέρει η
συλλογή του ελαιοκάρπου. Σημειώνει μάλιστα τον σημαντικό ρόλο που
διαδραμάτιζε το λιμάνι του Περάματος στη διακίνηση των προϊόντων της ελαιοσυλλογής και
την ευκολότερη πρόσβαση του Σκοπέλου με την πόλη της Μυτιλήνης μέσω του
πορθμείου Περάματος - Λουτρών.
Από άλλη έρευνα του ίδιου
καθηγητή μαθαίνουμε ότι ένα μεγάλο τμήμα
της Γέρας δόθηκε στην Μιχρισάχ Βαλιντέ Σουλτάνα
(1745 - 1805 ), η οποία με τα έσοδα που είχε από την εκμετάλλευση
της ελαιοπαραγωγής, δημιούργησε το Ίδρυμα της Ελιάς (Vakıf Zeytinlikleri).
Τα έγγραφα των αρχείων, τα οποία είναι εκατοντάδες, δεν διαβάσατε λάθος
εκατοντάδες, ξεκινούν από τις αρχές του 18ου αιώνα. Για παράδειγμα
για το Τζαμί Σκοπέλου υπάρχουν 13
έγγραφα, με παλαιότερη χρονολογία
το 1735.
Κι εδώ έρχεται ο προβληματισμός μας και οι ευθύνες μας. Οι Τούρκοι σέβονται
την ιστορία τους. Αλήθεια εμείς τι έχουμε κάνει; Πόσα παλιά κιτάπια πήγαν για προσάναμμα; Κάποιες προσπάθειες που έγιναν να διασωθεί το
αρχειακό υλικό της περιοχής, τι απέγιναν; Είναι αλήθεια ότι προτάθηκε η
δημιουργία Ιστορικού Αρχείου στον Μεσαγρό,
αλλά… σκόνταψε σε μικροψυχίες και τοπικισμούς;
Πρότασή μας η δημιουργία φορέα που θα αναλάβει την αξιοποίηση του
υπάρχοντος δημόσιου αρχειακού υλικού και θα συγκεντρώσει και αρχεία ιδιωτών που
είναι διατεθειμένοι να τα προσφέρουν. Ναι, ακόμη και σήμερα την εποχή της
κρίσης υπάρχουν προγράμματα, υπάρχουν χρήματα, φθάνει να υπάρχει η βούληση. Τα
δημόσια αρχεία φθείρονται, τα ιδιωτικά χάνονται. Ας μεριμνήσουμε πριν είναι
αργά.
Στρατῆς
Γιαννῖκος
